Ochrona cennych przyrodniczo siedlisk nieleśnych, charakterystycznych dla obszaru Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd

footer nowy

Chronione zbiorowiska i gatunki

Projekt dotyczy ochrony wybranych siedlisk nieleśnych, dla których utworzono ostoje Natura 2000: Olsztyńsko – Mirowską, Złotopotocką, Kroczycką i  Środkowojurajską. Są to:

1. Murawy kserotermiczne Festuco-Brometea  6210 - Załącznik I Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory.
Półnaturalne odmiany suchych muraw i zarośli na podłożach wapiennych (Festuco-Brometalia) Powierzchnia muraw kserotermicznych 6210 na terenie poszczególnych ostoi objętych projektem (na podstawie danych zawartych w SDF): Ostoja Olsztyńsko-Mirowska- 110,5 ha; Ostoja Kroczycka- brak danych; Ostoja Środkowojurajska- 288,4 ha. W przypadku Ostoi Złotopotockiej w SDF nie sklasyfikowano siedliska muraw kserotermicznych, natomiast z dostępnej literatury (m.in. Babczyńska – Sendek 2009) oraz z własnych obserwacji wynika, że siedliska te w Ostoi występują.
Podtypy:
6210-1 Murawa naskalna,
6210-2 Murawy ostnicowe,
6210-3 Kwieciste murawy kserotermiczne.
Z występującymi w ich obrębie gatunkami:

2189 Przytulia krakowska Galium cracoviense. Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną. Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) w grupie gatunków rzadkich (kategoria zagrożenia: R).
Status gatunku:
Prawo międzynarodowe: Konwencja Berneńska (1979) – Załącznik I;  Dyrektywa Siedliskowa (1992) – gatunek proponowany przez Polską jako uzupełnienie do Załącznika II, uzyskał akceptację ekspertów Unii Europejskiej (Makomaska-Juchiewicz i in. 2001); włączony na mocy Traktatu Akcesyjnego podpisanego w Atenach w 2003 r.
Prawo krajowe: Ochrona gatunkowa– ścisła, od 2001 r.
Kategorie IUCN: Czerwona lista IUCN (1997) – V; Polska czerwona księga roślin (Kaźmierczakowa, Zarzycki 2001) – VU.
Występuje w obrębie Jury Krakowsko-Wieluńskiej, na 6 blisko siebie położnych stanowiskach koło Olsztyna. Są to: Wzgórze Brodła, Skałki Lipówki, Wzgórze Niwki, Góra Zamkowa, Zajęcza Góra i Łysa Góra (Kucowa 1962, Kozłowska 1928, Babczyńska 1978).

4030 Szlaczkoń szafraniec Colias myrmidone - w Polsce znany z dużej liczby stanowisk (ponad 80 stwierdzonych w okresie ostatnich 15 lat) w południowej i wschodniej części kraju. Granica zasięgu przebiega ukośnie przez Polskę od Puszczy Knyszyńskiej poprzez okolice Warszawy, Tomaszowa Mazowieckiego, Częstochowy po Opole (Buszko 1997).
Status gatunku:
Prawo międzynarodowe: Dyrektywa Siedliskowa – Załącznik II i IV
Prawo krajowe: w Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej.
Kategorie IUCN: Polska Czerwona Księga Zwierząt. Bezkręgowce VU.

1059 Modraszek telejus Maculinea teleius – w Polsce występuje na wielu stanowiskach przy czym największe skupienie stanowisk odnotowano w południowej części kraju (Buszko 1997). Przez Polskę przebiega północna granica zasięgu gatunku.
Status gatunku:
Prawo międzynarodowe: Konwencja Berneńska – Załącznik II, Dyrektywa Siedliskowa – Załącznik II i IV
Prawo krajowe: w Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej.
Kategorie IUCN:  Polska Czerwona Lista – LC, Czerwona lista IUCN – LR

2.  Zarośla jałowca na wrzosowiskach lub murawach nawapiennych 5130 - Załącznik I Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory
Zbiorowisko mozaikowe charakteryzujące się obecnością bardziej lub mniej zwartych zarośli jałowca pospolitego Juniperus communis oraz roślinności związanej z wrzosowiskami lub nawapiennymi murawami kserotermicznymi. Na terenie Ostoi Olsztyńsko-Mirowskiej występuje w Górach Towarnych a także na szeregu innych pagórkach, w otoczeniu ostańców wapiennych, rozproszonych na całym terytorium. Warunki siedliskowe i sposób wykształcenia zarośli podczas wykonywanego w 2009 roku monitoringu (www.gios.gov.pl/siedliska/pdf) wykazały, że stan ochrony tego siedliska na obszarze ostoi został oceniony jako stan niewłaściwy. Na terenie Ostoi Kroczyckiej zarośla jałowca występują zarówno na stokach wzniesień, jak i u ich podnóża, a miejscami także na ugorach rozmieszczone równomiernie, największą powierzchnię zajmują w okolicach Łutowca, Mirowa, Góry Zborów oraz Skał Rzędkowickich. Powierzchnia zajmowana przez to siedlisko na terenie Ostoi Kroczyckiej wynosiła pierwotnie około 16,7ha (1,2% powierzchni Ostoi Kroczyckiej), ostatnie szacunki wskazują na spadek powierzchni tego siedliska do około 7,5 ha (0,5% powierzchni Ostoi)) (Babczyńska–Sendek) (na podstawie danych zawartych w SDF).

3.  Wywierzyska krasowe (źródlisko rzeki Centurii w Ostoi Środkowojurajskiej) z gatunkiem:
*2109 Warzucha polska Cochlearia polonica - Warzucha polska rosła pierwotnie jedynie w rejonie Pustyni Błędowskiej i Olkusza na obszarach źródliskowych i w górnym biegu strumienia Biała, stanowiącego lewy dopływ Białej Przemszy.
Obecnie gatunek ma kategorię EW- wymarły na wolności. Najliczniejsza populacja rośnie na zastępczym stanowisku u źródeł rzeki Centuria (dopływ Białej Przemszy) w pobliżu wsi Hutki-Kanki, mniej liczny na terenie źródliskowym Rajecznicy koło miejscowości Ołudza. Populacja C. polonica na zastępczym stanowisku w rejonie źródeł rzeki Wiercica wymarła.
Status gatunku:
Prawo międzynarodowe: Konwencja Berneńska (1979)– Zał. I; Dyrektywa Siedliskowa – gatunek proponowany  jako uzupełnienie do Zał. II, uzyskał akceptację ekspertów UE.