Ochrona siedlisk Orlich Gniazd

Menu główne

Liczba wizyt

Nasza strona była już wyświetlana 1461 razy.

„Rdestowiec sachaliński – gatunek inwazyjny w Dolinie Wodącej”

Dolina Wodącej należy do najatrakcyjniejszych regionów Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd. Jest to cenny krajobrazowo, przyrodniczo i historycznie obszar. Ładną, urozmaiconą i lesistą w znacznej mierze dolinę, zdobią liczne, wapienne ostańce skalne. Na dnie tej urokliwej krainy, w rejonie Jaskini Biśnik znajduje się nieproszony gość - rdestowiec sachaliński (Reynoutria sachalinensis). To roślina obca i inwazyjna w naszym środowisku. Pochodzi z Azji, tworzy gęste, jednogatunkowe łany i jest zagrożeniem dla rodzimej różnorodności biologicznej oraz osobliwego krajobrazu.

Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego od 2014 r., corocznie na obszarze Doliny Wodącej w rejonie Skały Biśnik prowadzi działania eliminacji rdestowca sachalińskiego (Reynoutria sachalinensis). Schemat prac usuwania „azjatyckiego przybysza” jest wykonywany zgodnie z metodami wypracowanymi w ramach Projektu LIFE11 NAT/PL/000432. Od 2017 r. w ramach trwałości Projektu, zabiegi prowadzone są przy wsparciu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.

W 2020 r. przeprowadzono:

- koszenie ręczne i mechaniczne powierzchni rdestowca – łącznie około – 0,7 ha;

- dwukrotne przeprowadzenie orki na głębokości około 40 cm od powierzchniowej warstwy gleby, połączonej z wydobywaniem kłączy – około 0,4 ha;

- dwukrotne bronowanie obszaru po wykonanej orce (wyrównywanie gleby) połączonej z wydobyciem kłączy – około 0,4 ha;

- dwukrotne wykoszenie roślinności łąkowej i usunięcie biomasy – około 0,4 ha

- ręczne usuwanie pędów i kłączy rdestowca w miejscach niedostępnych dla sprzętu mechanicznego – około 0,3 ha;

- punktowe rozłożenie czarnej agrotkaniny (czarna, wytrzymała, mocna, odporna na promieniowanie UV i uszkodzenia) wraz z trwałym umocowaniem na wyznaczonym terenie (kołki z trzpieniem plastikowym/szpilki/kotwice) w miejscach, w których uległa oderwaniu lub uszkodzeniu obecnie założona termoizolacja na areale ~ 4 ary (400 m²);

- na bieżąco punktowe usuwanie odrastających pędów i kłączy rdestowca – na powierzchni około 1,5 ha;

- dokładne uprzątnięcie i uporządkowanie po każdorazowo wykonanym zabiegu terenu prac;

- wywiezienie powstałej biomasy i odpadów na miejsce prawem dopuszczone, utylizacja każdorazowo powstałych odpadów wykonana poprzez zastosowanie technologii spalania, w miejscu prawem dopuszczonym.

Prowadzone zabiegi wpływają pozytywnie na poprawę wartości przyrodniczych i krajobrazowych Doliny Wodącej. Działania eliminacji rdestowca sachalińskiego prowadzą do zmniejszenia jego populacji na tym obszarze, corocznie powstałej biomasy jest mniej, a wydobywane kłącza są krótsze, o mniejszej średnicy w stosunku do lat ubiegłych.

Fot. 1. Fitocenoza rdestowca - powierzchnia przed zabiegami

Fot. 2. Obszar przed zabiegami

Fot. 3. Kwitnący osobnik rdestowca

Fot. 4. Powierzchni badawcze

Fot. 5. Obszar po wykonanej orce

Fot. 6. Powierzchnia po wykonanych zabiegach

„Jura na wypasie” - ósmy rok prowadzenia wypasu za nami…

Prowadzony wypas zwierząt gospodarczych na Wyżynie Krakowsko – Częstochowskiej, w Parku Krajobrazowym Orlich Gniazd, jest działaniem realizowanym w ramach trwałości Projektu.

Celem ochrony i zachowania wartości przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych tego regionu, w 2020 roku, w ramach udzielonego wsparcia z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, w obrębie ciepłolubnych siedlisk nieleśnych przeprowadzono ekstensywny, obwoźny wypas zwierząt gospodarskich. Wypas, czyli selektywne zgryzanie przez owce i kozy, to podstawa najlepszej ochrony. Zwierzęta wybierają rośliny miękkolistne, omijając te o budowie kseromorficznej. Praca naszych „ekologicznych kosiarek” prowadzi do uregulowania składu gatunkowego i wzrostu różnorodności biologicznej siedlisk kserotermicznych.

Działaniem, objęto obszary Projektu LIFE11 NAT/PL/000432 oraz tereny dodatkowe. Zadanie przeprowadzono na łącznym areale 115,1 ha muraw kserotermicznych. Wypas owiec i kóz prowadzono w: Trzebniowie, Suliszowicach, Łutowcu, Gorzkowie, Ludwinowie, Łutowcu, Ryczowie, Niegowonicach, Olsztynie, Niegowie, Rzędkowicach, Piasecznie, Morsku, Smoleniu, Zaborzu, Mstowie, Zdowie, Strzegowie.

ZPKWŚ od kilkudziesięciu lat realizuje różnorodne i w różnej skali zadania z zakresu czynnej ochrony przyrody. Realizowane przedsięwzięcia to programy ochrony wartości przyrodniczych i krajobrazowych oraz działania mające na celu zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu.

Fot. 1. Ryczów - powierzchnia przy cmentarzu

Fot. 2. Ryczów - wzgórze Grochowiec

Fot. 3. Łutowiec

Fot. 4. Olsztyn - Góry Towarne

Fot. 5. Olsztyn - Skałki Małe i Duże

Fot. 6. Olsztyn - Statkowa Góra

Fot. 7. Niegowonice - wzgórze Kromołowiec

Fot. 8. Kozioł "Bazyl" na wypasie w Piasecznie

Fot. 9. "Ekologiczne kosiarki"

Fot. 11. Murawa kserotermiczna

Fot. 12. Macierzanka (Thymus sp. ) na półkach skalnych w Łutowcu

„Azjatycki najeźdźca” w Dolinie Wodącej

O kim mowa? Oczywiście o rdestowcu sachalińskim (Reynoutria sachalinensis), gatunek z pozoru ładny i nieszkodliwy, ale w rzeczywistości stanowi poważne zagrożenie dla środowiska przyrodniczego.

Rdestowiec sachaliński to wieloletnia bylina dorastającą do wysokości 4 m, posiadająca pustą łodygę podzieloną na węzły i międzywęźla. Kwiaty biało - zielonkawe są zebrane w rozgałęzione groniaste kwiatostany. Rozmnaża się głównie w sposób wegetatywny poprzez pomnażanie kłączy, które odznaczają się szybkim wzrostem i rozwojem. Skutkuje to tworzeniem się jednogatunkowych łanów rdestowca, a następnie ubożeniem bogactwa gatunkowego zajmowanego siedliska.

Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego w 2019 r. (przy wsparciu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach), przeprowadził zabiegi eliminujące „azjatyckiego przybysza” z obszaru w Dolinie Wodącej. Prace na tym obszarze prowadzone są od 2014 r.

W 2019 r. przeprowadzono:

- koszenie ręczne i mechaniczne powierzchni rdestowca – łącznie około – 0,7 ha;

- dwukrotne przeprowadzenie orki na głębokości około 40 cm od powierzchniowej warstwy gleby, połączonej z wydobywaniem kłaczy – około 0,4 ha;

- dwukrotne bronowanie obszaru po wykonanej orce (wyrównywanie gleby) połączonej z wydobyciem kłączy – około 0,4 ha;

- dwukrotne wykoszenie roślinności łąkowej i usunięcie biomasy – około 0,4 ha

- ręczne usuwanie pędów i kłączy rdestowca w miejscach niedostępnych dla sprzętu mechanicznego – około 0,3 ha;

- zebranie starej i uszkodzonej czarnej folii oraz uszkodzonej agrowłókniny z całości obszaru 0,4 ha; uporządkowanie terenu po zebraniu izolacji;

- pokrycie obszaru 0,4 ha czarną, wytrzymała, mocną, odporną na promieniowanie UV i uszkodzenia agrotkaniną (mata ściółkująca), trwałe umocowanie tkaniny za pomocą kołków (szpilki/kotwice),

- na bieżąco punktowe usuwanie odrastających pędów i kłączy rdestowca – na powierzchni około 1,5 ha;

- dokładne uprzątnięcie i uporządkowanie po każdorazowo wykonanym zabiegu terenu prac;

Na podstawie kilkuletnich obserwacji stanowiska objętego zabiegami, należy stwierdzić, że działania związane z usuwaniem rdestowca sachalińskiego prowadzą do zmniejszenia populacji na tym obszarze (populacja nie tworzy zwartego płatu, pędy rdestowca są cieńsze i niższe), corocznie powstałej biomasy jest mniej, a wydobywane kłącza są krótsze, o mniejszej średnicy w stosunku do lat ubiegłych. Należy jednak stwierdzić, że ważna jest powtarzalność i kontynuacja zabiegów eliminacji „azjatyckiego przybysza” w Dolinie Wodącej.

Fot. 1 pow. przed zabiegami