Ochrona cennych przyrodniczo siedlisk nieleśnych, charakterystycznych dla obszaru Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd

footer nowy

Liczba wizyt

Nasza strona była już wyświetlana 10139 razy.

„Rdestowiec sachaliński – gatunek inwazyjny w Dolinie Wodącej”

Dolina Wodącej należy do najatrakcyjniejszych regionów Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd. Jest to cenny krajobrazowo, przyrodniczo i historycznie obszar. Ładną, urozmaiconą i lesistą w znacznej mierze dolinę, zdobią liczne, wapienne ostańce skalne. Na dnie tej urokliwej krainy, w rejonie Jaskini Biśnik znajduje się nieproszony gość - rdestowiec sachaliński (Reynoutria sachalinensis). To roślina obca i inwazyjna w naszym środowisku. Pochodzi z Azji, tworzy gęste, jednogatunkowe łany i jest zagrożeniem dla rodzimej różnorodności biologicznej oraz osobliwego krajobrazu.

Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego od 2014 r., corocznie na obszarze Doliny Wodącej w rejonie Skały Biśnik prowadzi działania eliminacji rdestowca sachalińskiego (Reynoutria sachalinensis). Schemat prac usuwania „azjatyckiego przybysza” jest wykonywany zgodnie z metodami wypracowanymi w ramach Projektu LIFE11 NAT/PL/000432. Od 2017 r. w ramach trwałości Projektu, zabiegi prowadzone są przy wsparciu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.

W 2020 r. przeprowadzono:

-       koszenie ręczne i mechaniczne powierzchni rdestowca – łącznie około – 0,7 ha;

-    dwukrotne przeprowadzenie orki na głębokości około 40 cm od powierzchniowej warstwy gleby, połączonej z wydobywaniem kłączy – około 0,4 ha;

-      dwukrotne bronowanie obszaru po wykonanej orce (wyrównywanie gleby) połączonej z wydobyciem kłączy – około 0,4 ha;

-       dwukrotne wykoszenie roślinności łąkowej i usunięcie biomasy – około 0,4 ha

-       ręczne usuwanie pędów i kłączy rdestowca w miejscach niedostępnych dla sprzętu mechanicznego – około 0,3 ha;

-        punktowe rozłożenie czarnej agrotkaniny (czarna, wytrzymała, mocna, odporna na promieniowanie UV i uszkodzenia) wraz z trwałym umocowaniem na wyznaczonym terenie (kołki z trzpieniem plastikowym/szpilki/kotwice) w miejscach, w których uległa oderwaniu lub uszkodzeniu obecnie założona termoizolacja na areale ~ 4 ary (400 m2);

-      na bieżąco punktowe usuwanie odrastających pędów i kłączy rdestowca – na powierzchni około 1,5 ha;

-      dokładne uprzątnięcie i uporządkowanie po każdorazowo wykonanym zabiegu terenu prac;

-      wywiezienie powstałej biomasy i odpadów na miejsce prawem dopuszczone, utylizacja każdorazowo powstałych odpadów wykonana poprzez zastosowanie technologii spalania, w miejscu prawem dopuszczonym.

Prowadzone zabiegi wpływają pozytywnie na poprawę wartości przyrodniczych i krajobrazowych Doliny Wodącej. Działania eliminacji rdestowca sachalińskiego prowadzą do zmniejszenia jego populacji na tym obszarze, corocznie powstałej biomasy jest mniej, a wydobywane kłącza są krótsze, o mniejszej średnicy w stosunku do lat ubiegłych.

1

Fot. 1. Fitocenoza rdestowca - powierzchnia przed zabiegami

2

Fot. 2. Obszar przed zabiegami

3

Fot. 3. Kwitnący osobnik rdestowca

4

Fot. 4. Powierzchni badawcze

5

Fot. 5. Obszar po wykonanej orce

6

Fot. 6. Powierzchnia po wykonanych zabiegach

 

„Jura na wypasie” - ósmy rok prowadzenia wypasu za nami…

Prowadzony wypas zwierząt gospodarczych na Wyżynie Krakowsko – Częstochowskiej, w Parku Krajobrazowym Orlich Gniazd, jest działaniem realizowanym w ramach trwałości Projektu.

Prowadzony wypas zwierząt gospodarczych na Wyżynie Krakowsko – Częstochowskiej, w Parku Krajobrazowym Orlich Gniazd, jest działaniem realizowanym w ramach trwałości Projektu.

 

Celem ochrony i zachowania wartości przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych tego regionu, w 2020 roku, w ramach udzielonego wsparcia z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, w obrębie ciepłolubnych siedlisk nieleśnych przeprowadzono ekstensywny, obwoźny wypas zwierząt gospodarskich. Wypas, czyli selektywne zgryzanie przez owce i kozy, to podstawa najlepszej ochrony. Zwierzęta wybierają rośliny miękkolistne, omijając te o budowie kseromorficznej. Praca naszych „ekologicznych kosiarek” prowadzi do uregulowania składu gatunkowego i wzrostu różnorodności biologicznej siedlisk kserotermicznych.

Działaniem, objęto obszary Projektu LIFE11 NAT/PL/000432 oraz tereny dodatkowe. Zadanie przeprowadzono na łącznym areale 115,1 ha muraw kserotermicznych. Wypas owiec i kóz prowadzono w: Trzebniowie, Suliszowicach, Łutowcu, Gorzkowie, Ludwinowie, Łutowcu, Ryczowie, Niegowonicach, Olsztynie, Niegowie, Rzędkowicach, Piasecznie, Morsku, Smoleniu, Zaborzu, Mstowie, Zdowie, Strzegowie.

ZPKWŚ od kilkudziesięciu lat realizuje różnorodne i w różnej skali zadania z zakresu czynnej ochrony przyrody. Realizowane przedsięwzięcia to programy ochrony wartości przyrodniczych i krajobrazowych oraz działania mające na celu zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu.

1

Fot. 1. Ryczów - powierzchnia przy cmentarzu

2

Fot. 2. Ryczów - wzgórze Grochowiec

3

Fot. 3. Łutowiec

4

Fot. 4. Olsztyn - Góry Towarne

5

Fot. 5. Olsztyn - Skałki Małe i Duże

6

Fot. 6. Olsztyn - Statkowa Góra

7

Fot. 7. Niegowonice - wzgórze Kromołowiec

8

Fot. 8. Kozioł "Bazyl" na wypasie w Piasecznie

9

Fot. 9. "Ekologiczne kosiarki"

10

Fot. 11. Murawa kserotermiczna

12

Fot. 12. Macierzanka (Thymus sp. ) na półkach skalnych w Łutowcu

 

„Azjatycki najeźdźca” w Dolinie Wodącej

O kim mowa? Oczywiście o rdestowcu sachalińskim (Reynoutria sachalinensis), gatunek z pozoru ładny i nieszkodliwy, ale w rzeczywistości stanowi poważne zagrożenie dla środowiska przyrodniczego.

Rdestowiec sachaliński to wieloletnia bylina dorastającą do wysokości 4 m, posiadająca pustą łodygę podzieloną na węzły i międzywęźla. Kwiaty biało - zielonkawe są zebrane w rozgałęzione groniaste kwiatostany. Rozmnaża się głównie w sposób wegetatywny poprzez pomnażanie kłączy, które odznaczają się szybkim wzrostem i rozwojem. Skutkuje to  tworzeniem się jednogatunkowych łanów rdestowca, a następnie ubożeniem bogactwa gatunkowego zajmowanego siedliska.

Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego w 2019 r. (przy wsparciu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach), przeprowadził zabiegi eliminujące „azjatyckiego przybysza” z obszaru w Dolinie Wodącej. Prace na tym obszarze prowadzone są od 2014 r.

W 2019 r. przeprowadzono:

-        koszenie ręczne i mechaniczne powierzchni rdestowca – łącznie około – 0,7 ha;

-        dwukrotne przeprowadzenie orki na głębokości około 40 cm od powierzchniowej warstwy gleby, połączonej z wydobywaniem kłaczy – około 0,4 ha;

-        dwukrotne bronowanie obszaru po wykonanej orce (wyrównywanie gleby) połączonej z wydobyciem kłączy – około 0,4 ha;

-        dwukrotne wykoszenie roślinności łąkowej i usunięcie biomasy – około 0,4 ha

-        ręczne usuwanie pędów i kłączy rdestowca w miejscach niedostępnych dla sprzętu mechanicznego – około 0,3 ha;

-        zebranie starej i uszkodzonej czarnej folii oraz uszkodzonej agrowłókniny z całości obszaru 0,4 ha; uporządkowanie terenu po zebraniu izolacji;

-        pokrycie obszaru 0,4 ha czarną, wytrzymała, mocną, odporną na promieniowanie UV i uszkodzenia agrotkaniną (mata ściółkująca), trwałe umocowanie tkaniny za pomocą kołków (szpilki/kotwice),

-        na bieżąco punktowe usuwanie odrastających pędów i kłączy rdestowca – na powierzchni około 1,5 ha;

-        dokładne uprzątnięcie i uporządkowanie po każdorazowo wykonanym zabiegu terenu prac;

Na podstawie kilkuletnich obserwacji stanowiska objętego zabiegami, należy stwierdzić, że działania związane z usuwaniem rdestowca sachalińskiego prowadzą do zmniejszenia populacji na tym obszarze (populacja nie tworzy zwartego płatu, pędy rdestowca są cieńsze i niższe), corocznie powstałej biomasy jest mniej, a wydobywane kłącza są krótsze, o mniejszej średnicy w stosunku do lat ubiegłych. Należy jednak stwierdzić, że ważna jest powtarzalność i kontynuacja zabiegów eliminacji „azjatyckiego przybysza” w Dolinie Wodącej.

Fot. 1 pow. przed zabiegami

Fot. 2 pow. przed zabiegami

Fot. 1,2 Powierzchnia przed zabiegami

Fot. 3 obszar po wykoszeniu terenu

Fot. 3 Obszar po wykoszeniu terenu

Fot. 4 głęboka orka

Fot. 4 Głęboka orka

Fot. 5 bronowanie terenu

Fot. 5 Bronowanie obszaru

Fot. 6 wydobyte kłącza rdestowca

Fot. 6 Wydobyte kłącza rdestowca

Fot. 7 Zbiórka folii porządkowanie terenu

Fot. 8 zbiórka folii porządkowanie terenu prac

Fot. 7, 8 Zbiórka folii, porządkowanie terenu prac

Fot. 9 prace porządkowe

Fot. 9 Prace porządkowe

Fot. 10 Etap rozłożenia i mocownia folii ukończony obszar po wykonanych zabiegach

Fot. 10 Etap rozłożenia i mocowania folii ukończony –obszar po wykonanych zabiegach

Fot. 11 Teren prac po wykonanych orkach i bronowaniu

Fot. 11 Teren prac po wykonanych orkach i bronowaniu

Fot. 12 obszar po zakończoncych pracach

Fot. 13 obszar po zakończonych pracach

Fot. 12, 13 Obszar usuwania rdestowca sachalińskiego w Dolinie Wodącej po zakończonych pracach.

Autor zdjęć: Milena Piątkowska